Co to jest separacja faktyczna?

O separacji mówimy wówczas, gdy następuje zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Zgodnie z poglądem orzecznictwa separacja to „zaprzeczenie istnienia w małżeństwie tych wszystkich cech, które charakteryzują wspólne pożycie, a w szczególności łączności duchowej, fizycznej i gospodarczej”.

Separacja przyjmuje dwie formy – separacji faktycznej i separacji prawnej. Separacja faktyczna dotyczy sytuacji, w której małżonkowie nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego. Oznacza to, że pozostając w dalszym ciągu małżeństwem żyją osobno. Separacja prawna wiąże się natomiast ze zniesieniem majątkowych i niemajątkowych praw oraz obowiązków małżonków. Następuje ona na mocy orzeczenia sądu. 

Co oznacza separacja faktyczna?

W sytuacji, w której małżonkowie się rozstają, ale nie orzeczona zostanie separacja prawna, ani rozwód, ich prawa i obowiązki wynikające z zawarcia małżeństwa nie zmieniają się. Mówi się nawet, że separacja faktyczna nie pociąga za sobą żadnych skutków. Czy na pewno tak jest?

Pod względem prawnym separacja faktyczna niczego nie zmienia. Pod względem praktycznym może okazać się problematyczna. Wynika to z faktu, iż skutki separacji faktycznej są tożsame z tymi, jakie niesie za sobą małżeństwo w rozłączeniu, a więc:

• mimo prowadzenia oddzielnych gospodarstw domowych, o ile małżonkowie nie podpisali tzw. intercyzy, istnieje wspólność majątkowa, która powoduje solidarną odpowiedzialność małżonków wobec ewentualnych wierzycieli;
• posiadanie wspólnego majątku powoduje, że oboje małżonkowie mają do niego dostęp, co może powodować sytuacje konfliktowe (np. w zakresie użytkowania domu czy nieruchomości rekreacyjnej), ponadto pozostając w separacji faktycznej i zamieszkując we wspólnym domu, nadal należy ponosić na niego nakłady, co przekłada się zna stałe zwiększanie wartości składnika majątku wspólnego;
• brak uregulowania kwestii związanych z opieką nad małoletnimi dziećmi wymaga współpracy pomiędzy małżonkami, dopóki kontakty z dziećmi nie zostaną uregulowane mogą się odbywać bez ograniczeń, co często wpływa na dezorganizację życia dzieci i małżonków, kolejny problem stanowią alimenty na dziecko.

Decydując się na separację należy dążyć do orzeczenia separacji prawnej. Separacja prawna zapewnia możliwość uregulowania szeregu kwestii rodzinnych i majątkowych, które dopóki nie zostaną uregulowane uniemożliwiają małżonkom rozpoczęcie samodzielnego życia.